NEW YORK, 20 september – De Verenigde Staten en Frankrijk haastten zich gisteren om te proberen een Azerbeidzjaans offensief in Nagorno-Karabach een halt toe te roepen, waarbij de uitbarsting van geweld tegen de etnisch Armeense enclave een golf van diplomatie bij de Verenigde Naties veroorzaakte.
Frankrijk riep de Veiligheidsraad op om dringend bijeen te komen over de crisis, die plaatsvond net op het moment dat de wereldleiders in New York bijeenkwamen voor de jaarlijkse Algemene Vergadering.
Deze operatie is “illegaal, niet te rechtvaardigen en onaanvaardbaar”, zei de Franse minister van Buitenlandse Zaken Catherine Colonna tegen verslaggevers.
Azerbeidzjan lanceerde een offensief in het bergachtige gebied, slechts één dag nadat het hulp had toegestaan via de enige wegverbinding met Armenië.
“Ik zou willen benadrukken dat we Azerbeidzjan verantwoordelijk houden voor het lot van de Armeniërs in Nagorno-Karabach”, zei Colonna.
Ze veroordeelde het “gebruik van zware wapens, ook in bevolkte gebieden.”
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken, eveneens in New York voor de bijeenkomsten, sprak telefonisch met de leiders van zowel Armenië als Azerbeidzjan, terwijl de Franse president Emmanuel Macron ook sprak met de Armeense premier Nikol Pashinyan.
Blinken drong er bij Azerbeidzjan op aan “de militaire acties in Nagorno-Karabach onmiddellijk te staken en de situatie te de-escaleren” in een telefoongesprek met president Ilham Aliyev, zei woordvoerder Matthew Miller van het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Minstens 29 mensen zijn omgekomen bij het offensief, dat drie jaar na een eerdere oorlog komt waarin Azerbeidzjan grote gebieden terugwon.
Twee diplomaten zeiden dat de door Frankrijk gevraagde bijeenkomst van de Veiligheidsraad de komende dagen zou kunnen plaatsvinden, mogelijk op donderdag.
Rusland sluit zich aan bij de oproep tot kalmte
Frankrijk is op zoek naar een unanieme veroordeling van Azerbeidzjan. In tegenstelling tot veel andere kwesties heeft Rusland zich grotendeels aangesloten bij de westerse mogendheden in het ondersteunen van de roep om kalmte, ook al spreekt het land zijn alarm uit over de grotere Europese en Amerikaanse inspanningen tussen de voormalige Sovjetrepublieken.
Rusland stuurde na 2020 vredeshandhavers, maar Armenië had Moskou er al van beschuldigd zijn verplichtingen niet na te komen omdat het wordt afgeleid door de oorlog in Oekraïne.
Demonstranten verzamelden zich dinsdag in Jerevan buiten de Russische ambassade uit woede omdat Rusland het offensief van Azerbeidzjan niet had voorkomen.
De Verenigde Staten hadden ook contact met Turkije, dat culturele banden onderhoudt met Azerbeidzjan. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan sprak in New York zijn steun uit voor het offensief in Nagorno-Karabach, dat internationaal wordt erkend als onderdeel van Azerbeidzjan.
Een hoge Amerikaanse functionaris uitte zijn frustratie over het feit dat het geweld slechts één dag plaatsvond nadat de wereld de hulplevering via de Lachin-corridor, die al maanden geblokkeerd was, verwelkomde.
“We hadden gisteren eigenlijk goed nieuws”, zei de functionaris op voorwaarde van anonimiteit.
“We hoopten dat we ons zouden kunnen aanpassen aan de problemen op de langere termijn”, zei de functionaris, “dus dat maakt dit incident van de ene op de andere dag bijzonder flagrant en bijzonder gevaarlijk.”
Frankrijk en de Verenigde Staten hebben beide een grote en actieve Armeense diaspora. Frankrijk steunde vooral Armenië, terwijl Azerbeidzjan onlangs protesteerde nadat Franse burgemeesters probeerden hulp aan Karabach af te dwingen.
Blinken heeft zichzelf opgeworpen als een neutrale bemiddelaar en heeft drie rondes van vredesbesprekingen geleid met de Armeense en Azerbeidzjaanse ministers van Buitenlandse Zaken, met eerdere hoop op verdere ontmoetingen in New York vóór het geweld.
In Washington beschuldigde senator Bob Menendez, hoofd van de Senaatscommissie voor Buitenlandse Betrekkingen, Azerbeidzjan ervan een campagne van ‘etnische zuivering’ tegen het christelijke Armenië te voeren.
De Democraat zei dat hij de komende dagen wetgeving zou invoeren om Aliyev te straffen.
“We moeten Nagorno-Karabach onmiddellijk steunen en samenwerken met internationale partners om druk uit te oefenen op Aliyev om zijn meedogenloze campagne te stoppen”, zei Menendez. — AFP