Er dreigt oorlog uit te breken nadat Azerbeidzjan een reeks explosieve aanvallen heeft gelanceerd tegen ‘terroristische’ separatisten die zich bij buurland Armenië willen aansluiten.
Drie jaar geleden raakten de twee landen in de zuidelijke Kaukasus voor het laatst in een grootschalig conflict, maar onder de oppervlakte sudderen de spanningen in de regio Nagorno-Karabach.
Het gebied wordt internationaal erkend als onderdeel van Azerbeidzjan, maar het is een afgescheiden enclave geworden, gedreven door etnisch Armeense separatisten.
Het is duidelijk dat zowel burgers als soldaten zijn omgekomen bij de aanval van dinsdag, en volgens niet-geverifieerde rapporten zijn 25 mensen omgekomen, waaronder twee niet-strijders. Er wordt ook gemeld dat 11 kinderen gewond raakten.
De Azerbeidzjaanse leiders in de hoofdstad Bakoe gaven opdracht tot artillerieaanvallen op wat zij “illegale Armeense militaire formaties” noemden, waarbij ze er bij hen op aandrongen de wapens over te dragen en hun “illegale regime” te ontbinden.
Op foto’s van de militaire operatie zijn grote explosies te zien die gebouwen overspoelen, met foto’s van ineenkrimpende burgers die onderdak zoeken.
In de Armeense hoofdstad Jerevan kwamen demonstranten, boos over de stakingen, in botsing met de politie toen zij de Armeense premier Nikol Pashinyan opriepen af te treden. Etnisch-Armeense autoriteiten in het Kaukasusgebergte hebben er bij Azerbeidzjan op aangedrongen om te gaan zitten voor gesprekken.
De Armeense ambassadeur in Groot-Brittannië, Varuzhan Nersesyan, vertelde vanavond aan Channel 4: “Azerbeidzjan is volledig toegewijd aan het uitvoeren van een etnische zuivering of zelfs een genocide in Nagorno-Karabach.”
Azerbeidzjan en Armenië zijn al meer dan dertig jaar met elkaar in conflict over het bergachtige gebied. De meest recente zware gevechten vonden plaats gedurende zes weken in 2020. Het Azerbeidzjaanse ministerie van Defensie kondigde de start van de operatie aan, uren nadat het had gemeld dat vier soldaten en twee burgers omkwamen bij landmijnexplosies in Nagorno-Karabach.
Het ministerie gaf niet onmiddellijk details, maar zei dat frontlinieposities en militaire middelen van de strijdkrachten van Armenië “uitgeschakeld werden met behulp van hoge-precisiewapens” en dat alleen legitieme militaire doelen werden aangevallen.
Het Armeense ministerie van Buitenlandse Zaken ontkende echter dat er wapens of troepen in Nagorno-Karabach waren en noemde de gerapporteerde sabotage en landmijnen in de regio “een leugen”.
De Armeense premier Nikol Pashiyan beweerde dat het belangrijkste doel van Azerbeidzjan is om Armenië bij de vijandelijkheden te betrekken.
Etnisch-Armeense functionarissen in Nagorno-Karabach zeiden in een verklaring dat de hoofdstad van de regio, Stepanakert, en andere dorpen “onder hevige beschietingen lagen”.
Het leger van de regio zei dat Azerbeidzjan vliegtuigen, artillerie- en raketsystemen en drones gebruikte tijdens de gevechten. Video uit de stad toonde een beschadigd woongebouw met kapotte ramen en beschadigde auto’s in de buurt.
Inwoners van Stepanakert verhuisden naar kelders en schuilkelders, en door de gevechten werd de elektriciteit afgesloten. Er bleven voedseltekorten bestaan in het gebied, waarbij de beperkte hoeveelheid humanitaire hulp die maandag werd geleverd niet werd uitgedeeld vanwege de beschietingen, die ‘s avonds werden hervat nadat ze in de middag even waren gestopt.
De mensenrechtenombudsman van Nagorno-Karabach, Geghan Stepanyan, zei dat 25 mensen, waaronder twee burgers, werden gedood en 138 anderen, waaronder 29 burgers met elf kinderen onder hen, gewond raakten. Volgens eerdere verklaringen van Stepanyan was één kind onder de doden.
De Azerbeidzjaanse procureur-generaal zei dat Armeense troepen met wapens van groot kaliber op Shusha, een stad in Nagorno-Karabach onder Azerbeidzjaanse controle, schoten, waarbij één burger om het leven kwam. Geen van beide beweringen kon onafhankelijk worden geverifieerd.
Eerder dinsdag zei Azerbeidzjan dat zes mensen zijn omgekomen bij twee afzonderlijke explosies in de regio die gedeeltelijk onder controle staat van etnisch Armeense strijdkrachten.
In een verklaring van het ministerie van Binnenlandse Zaken, de staatsveiligheidsdienst en de procureur-generaal van Azerbeidzjan staat dat twee medewerkers van de snelwegafdeling vóór zonsopgang zijn omgekomen toen hun voertuig werd opgeblazen door een mijn en dat een vrachtwagen vol soldaten die op het incident reageerden een andere mijn raakte, waarbij vier mensen om het leven kwamen.
Nagorno-Karabach en aanzienlijke omliggende gebieden stonden sinds het einde van een separatistische oorlog in 1994 onder etnisch Armeense controle, maar Azerbeidzjan herwon de gebieden en delen van Nagorno-Karabach tijdens de gevechten van 2020. Dat eindigde met een wapenstilstand waarbij Russische vredeshandhavers in Nagorno-Karabach werden geplaatst.
Zendingen van het Rode Kruis met meel en medische benodigdheden bereikten maandag Nagorno-Karabach, maar lokale functionarissen zeiden dat de wegen naar de regio niet volledig open waren.
De vijandelijkheden komen te midden van hoge spanningen tussen Armenië en zijn oude bondgenoot Rusland. Armenië heeft herhaaldelijk geklaagd dat de tweeduizend leden tellende Russische vredesmacht niet in staat of bereid was de weg naar Armenië open te houden, ook al was die plicht vastgelegd in de overeenkomst die een einde maakte aan de oorlog van 2020.
Armenië maakte Rusland, dat een militaire basis in het land heeft, ook boos door deze maand militaire oefeningen te houden met de Verenigde Staten en door stappen te zetten in de richting van ratificatie van het Verdrag van Rome, dat het Internationaal Strafhof in het leven heeft geroepen, dat de Russische president Vladimir Poetin heeft aangeklaagd.